Ho là một phản xạ tự nhiên của cơ thể nhằm tống xuất các tác nhân gây kích ứng ra khỏi đường hô hấp. Tuy nhiên, khi cơn ho kéo dài, dai dẳng hoặc đi kèm các triệu chứng khó chịu, việc sử dụng thuốc trị ho đúng cách là cần thiết để làm dịu cơn ho, cải thiện tình trạng bệnh và nâng cao chất lượng cuộc sống.
1. Khi nào cần sử dụng đến thuốc trị ho?
Ho là một triệu chứng phổ biến, có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau như cảm lạnh, cảm cúm, viêm họng, viêm phế quản, hoặc do các tác nhân kích ứng từ môi trường. Tuy nhiên, không phải trường hợp nào cũng cần dùng đến thuốc. Bạn nên cân nhắc sử dụng thuốc trị ho khi nó gây ảnh hưởng đến sức khoẻ, cuộc sống, khiến bạn mệt mỏi. Cụ thể:
- Cơn ho gây khó chịu: Ho nhiều, liên tục ảnh hưởng đến sinh hoạt, giấc ngủ, công việc.
- Ho gây đau rát họng, khản tiếng: Cơn ho làm tổn thương niêm mạc họng, gây khó chịu.
- Ho kéo dài: Mặc dù không nghiêm trọng nhưng ho dai dẳng khiến cơ thể mệt mỏi.
- Ho kèm theo đờm đặc khó khạc: Gây tắc nghẽn đường thở, khó chịu.
Trong trường hợp ho kèm theo các triệu chứng bất thường như sốt cao, khó thở, đau ngực, ho ra máu, hoặc ho kéo dài không rõ nguyên nhân, bạn cần đi khám tại các cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
2. Phân loại thuốc trị ho phổ biến
Thuốc trị ho rất đa dạng, có thể được phân loại dựa trên nhiều tiêu chí khác nhau như thành phần, dạng bào chế, giúp người dùng dễ dàng lựa chọn sản phẩm phù hợp với tình trạng của mình.
2.1. Theo thành phần
Thuốc hóa dược tổng hợp (Tây y)
- Thuốc ức chế ho (chống ho): Chứa các hoạt chất như Dextromethorphan hoặc Codein. Các chất này tác động trực tiếp lên trung tâm ho ở não để làm giảm phản xạ ho. Loại này thường dùng cho ho khan, ho không có đờm.
- Thuốc long đờm (tiêu đờm): Chứa các hoạt chất như Acetylcystein, Bromhexin, Ambroxol. Chúng giúp làm loãng đờm, phá vỡ cấu trúc đờm nhầy, từ đó giúp người bệnh dễ dàng ho khạc đờm ra ngoài. Loại này thích hợp cho ho có đờm.
- Thuốc kháng histamin: Một số loại siro ho có thể chứa các hoạt chất kháng histamin (như Diphenhydramine) để giảm ho do dị ứng. Tuy nhiên, nhóm này thường gây buồn ngủ và cần thận trọng khi sử dụng.
- Thuốc giãn phế quản: Dùng trong các trường hợp ho do co thắt phế quản (ví dụ như hen suyễn).
Thuốc Đông y & thảo dược
Các loại thuốc này sử dụng các vị dược liệu thiên nhiên có công dụng giảm ho, hóa đờm, bổ phế theo y học cổ truyền. Phổ biến như Xuyên Bối Mẫu, Tỳ Bà Diệp, Cát Cánh, Khổ hạnh nhân, Bạc Hà, Cam Thảo, Thiên môn đông, Mạch môn đông, Ngũ vị tử…
Ưu điểm của nhóm này thường lành tính, ít tác dụng phụ, phù hợp sử dụng lâu dài cho cả trẻ em và người lớn. Nhiều bài thuốc còn có tác dụng toàn diện, không chỉ giảm triệu chứng mà còn hỗ trợ cải thiện sức khỏe hô hấp từ gốc.
2.2. Theo dạng bào chế
- Siro trị ho: Dạng lỏng, dễ uống, có vị ngọt, thích hợp cho trẻ em, người lớn tuổi hoặc những người khó nuốt.
- Viên ngậm trị ho: Thiết kế viên ngậm tan dần trong miệng, giúp các hoạt chất tác động trực tiếp lên vùng họng, làm dịu cảm giác ngứa rát, giảm ho tại chỗ. Dạng này tiện lợi, dễ mang theo và sử dụng mọi lúc mọi nơi.
- Thuốc uống (viên nén, viên nang) trị ho: Dạng viên uống thường chứa các hoạt chất hóa dược, cần thận trọng khi sử dụng để tránh gặp phải tác dụng không mong muốn.
3. Cách chọn thuốc ho phù hợp và hiệu quả
Để chọn được loại thuốc trị ho phù hợp, bạn cần xem xét một số yếu tố quan trọng sau:
Xác định mức độ ho:
Nếu ho ít, ho nhẹ, không kèm các triệu chứng bất thường, bạn có thể tự điều trị tại nhà bằng các loại thuốc ho thông thường.
Nếu ho nhiều, ho nặng, kéo dài, kèm theo sốt cao, khó thở, đau ngực hoặc có đờm màu sắc lạ, bạn cần đi khám để được chẩn đoán chính xác nguyên nhân và có phác đồ điều trị phù hợp.
Xác định loại ho:
Ho khan: Nên chọn thuốc có tác dụng làm dịu họng, giảm phản xạ ho.
Ho có đờm: Ưu tiên thuốc có tác dụng long đờm, hóa đờm để giúp tống xuất đờm ra ngoài.
Ưu tiên sử dụng thuốc ho thảo dược cho các trường hợp ho thông thường:
Các sản phẩm thảo dược thường có ưu điểm lành tính, ít tác dụng phụ và có thể sử dụng cho nhiều đối tượng. Với các trường hợp ho thông thường hoặc mới chớm xuất hiện các dấu hiệu ho – đờm, các loại thuốc thảo dược là lựa chọn ưu tiên hàng đầu.
Lựa chọn thương hiệu uy tín:
Tìm hiểu kỹ và chọn mua sản phẩm từ các nhà sản xuất có uy tín, được kiểm định chất lượng để đảm bảo an toàn và hiệu quả. Đọc kỹ thông tin trên bao bì, hướng dẫn sử dụng của sản phẩm trước khi dùng.
4. Top các loại thuốc trị ho thảo dược hiệu quả phổ biến
Trên thị trường hiện nay có đa dạng các loại thuốc trị ho có nguồn gốc từ thảo dược. Dưới đây là gợi ý một số sản phẩm phổ biến.
Siro thuốc ho bổ phế Bảo Thanh
Thương hiệu: Công ty Dược phẩm Hoa Linh
Xuất xứ: Việt Nam
Thành phần:
Thuốc ho bổ phế Bảo Thanh kế thừa bài thuốc cổ phương “Xuyên bối tỳ bà cao” với gần 20 vị dược liệu quý như: xuyên bối mẫu, tỳ bà diệp, trần bì, phục linh, sa sâm, cát cánh, ngũ vị tử, cam thảo, mật ong, viễn chí, khổ hạnh nhân…
Các vị dược liệu được phối hợp theo cấu trúc chặt chẽ của bài thuốc đông dược chuẩn chỉnh, đảm bảo phát huy tác dụng toàn diện, không chỉ trị triệu chứng mà còn cải thiện sức khỏe từ gốc, phòng ngừa tái phát.
Tác dụng:
Thuốc ho bổ phế Bảo Thanh có công dụng toàn diện:
- Không chỉ trị triệu chứng: trừ ho, tiêu đờm
- Mà còn cải thiện sức khỏe hô hấp từ gốc: Bổ phế, dưỡng phổi, ngừa ho tái phát
Đối tượng sử dụng:
- Người bị các chứng ho do cảm lạnh, nhiễm lạnh, ho gió, ho khan, ho có đờm, ho do dị ứng thời tiết.
- Người bị phế âm hư gây ho dai dẳng lâu ngày, miệng họng khô, cổ họng ngứa, nóng rát, khản tiếng.
- Hỗ trợ điều trị viêm phổi, viêm họng, viêm phế quản.
Liều dùng và cách dùng: Ngày uống 3 lần
- Trẻ em từ 30 tháng tuổi đến 3 tuổi: Mỗi lần 5ml (01 thìa cà phê)
- Trẻ em trên 3 tuổi: Mỗi lần 10ml (02 thìa cà phê)
- Người trên 15 tuổi: Mỗi lần 15ml (01 thìa canh)
TPBVSK Siro ho cảm Ích Nhi (Công ty TNHH Nam Dược)
Thành phần chính: Húng chanh, Quất, Mật ong, Gừng, Cát cánh, Mạch môn, Cam thảo…
Công dụng: Hỗ trợ giảm ho, long đờm, làm ấm họng, giảm đau rát họng do ho.
Sản phẩm này phù hợp cho các trường hợp ho nhẹ, ho do cảm lạnh thông thường ở trẻ em.
Siro ho Astex (Công ty Cổ phần Dược phẩm OPC)
Thành phần chính: Húng chanh, Núc nác, Cineol (chiết xuất từ Tinh dầu tràm).
Công dụng: Giảm ho, long đờm, trị viêm họng, viêm phế quản.
Astex là một sản phẩm thảo dược phổ biến, phù hợp cho cả người lớn và trẻ em.
5. Những lưu ý quan trọng khi sử dụng thuốc trị ho
Để đảm bảo hiệu quả và an toàn khi dùng thuốc trị ho, bạn cần ghi nhớ các nguyên tắc sau:
- Tuân thủ hướng dẫn sử dụng: Đọc kỹ tờ hướng dẫn sử dụng hoặc hỏi ý kiến bác sĩ/dược sĩ về liều lượng, cách dùng, thời gian dùng.
- Uống đủ nước và giữ ẩm đường thở: Nước giúp làm loãng đờm, dễ khạc hơn và làm dịu niêm mạc họng.
- Tránh các yếu tố kích ứng: Hạn chế tiếp xúc với khói thuốc lá, bụi bẩn, hóa chất, không khí quá khô hoặc lạnh, và các chất gây dị ứng có thể làm nặng thêm cơn ho.
- Nghỉ ngơi và tăng cường sức đề kháng: Nghỉ ngơi đầy đủ, ăn uống đủ chất, bổ sung vitamin C… giúp cơ thể phục hồi nhanh hơn và tăng cường hệ miễn dịch.
6. Khi nào cần đi khám bác sĩ?
Bạn cần đến cơ sở y tế ngay nếu xuất hiện những triệu chứng sau:
- Ho kéo dài hơn 7-10 ngày mà không thuyên giảm.
- Ho kèm sốt cao kéo dài, ớn lạnh.
- Ho có đờm đổi màu (xanh, vàng, nâu), có máu.
- Khó thở, thở khò khè, đau tức ngực.
- Sụt cân không rõ nguyên nhân.
- Ho ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ kèm theo sốt cao, bỏ bú, quấy khóc, khó thở.
Thuốc trị ho là giải pháp phổ biến giúp kiểm soát các triệu chứng ho. Tuy nhiên, việc sử dụng cần dựa trên sự hiểu biết đúng đắn về công dụng, phân loại và các lưu ý quan trọng. Sau khi sử dụng thuốc ho trong 3-5 ngày mà tình trạng ho không đỡ hoặc xuất hiện các triệu chứng bất thường, người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế để được khám và điều trị phù hợp.
