Ho là cách cơ thể tự vệ trước các tác nhân gây hại xâm nhập đường hô hấp của cơ thể. Nhưng nếu cơn ho khiến bạn mệt mỏi, khó ngủ, đau rát cổ họng thì bạn nên sử dụng các cách giảm ho tại nhà để cơ thể cảm thấy thoải mái hơn.
1. Khi nào cần sử dụng các biện pháp giảm ho?
Ho là một phản xạ tự nhiên của cơ thể để tống xuất các tác nhân gây kích ứng hoặc dịch tiết ra khỏi đường hô hấp. Tuy nhiên, khi cơn ho trở nên dai dẳng, gây khó chịu, đau rát họng, mất ngủ hoặc ảnh hưởng đến công việc và sinh hoạt hàng ngày, người bệnh nên áp dụng các biện pháp giảm ho.
Mục đích của việc giảm ho là làm dịu triệu chứng, không phải triệt tiêu hoàn toàn phản xạ ho nếu ho đang giúp tống đờm ra ngoài. Ho là một cơ chế bảo vệ quan trọng của cơ thể.
2. Các cách giảm ho hiệu quả và an toàn tại nhà
Có nhiều cách giảm ho tại nhà hiệu quả, từ các bài thuốc dân gian truyền thống đến việc sử dụng các loại siro ho có sẵn. Tuỳ vào tình trạng ho mà người bệnh lựa chọn cách giảm ho phù hợp.
2.1. Các bài thuốc dân gian trị ho hiệu quả
Đây là những bài thuốc ho thảo dược, nguyên liệu tự nhiên mà bạn có thể dễ dàng chuẩn bị và sử dụng tại nhà để làm dịu họng, giảm ho.
Lá tía tô và gừng tươi
- Thành phần: Một nắm lá tía tô tươi (khoảng 30-40g), 3-5 lát gừng tươi (khoảng 15-20g), 200ml nước.
- Cách làm: Lá tía tô rửa sạch, thái nhỏ. Gừng tươi thái lát hoặc đập dập. Cho cả tía tô và gừng vào nồi, đổ nước, đun sôi nhỏ lửa khoảng 10-15 phút.
- Cách dùng: Chắt lấy nước để uống khi còn ấm. Dùng 2-3 lần/ngày.
Lưu ý: Tía tô có tính ấm, giúp giải cảm và tiêu đờm.
Quả lê hấp đường phèn và kỷ tử
- Thành phần: 1 quả lê tươi (khoảng 200-250g), 20g đường phèn, 10g kỷ tử (枸杞子).
- Cách làm: Lê rửa sạch, gọt vỏ, bỏ lõi, thái hạt lựu hoặc thái miếng nhỏ. Cho lê, đường phèn và kỷ tử vào một bát tô. Hấp cách thủy khoảng 30-45 phút cho đến khi lê mềm nhừ và đường phèn tan hết.
- Cách dùng: Ăn cả phần cái và uống nước cốt khi còn ấm. Dùng 1-2 lần/ngày.
Lưu ý: Lê có tác dụng nhuận phế, thanh nhiệt, hóa đờm. Bài thuốc này đặc biệt tốt cho ho khan, ho có đờm vàng.
Nghệ tươi và mật ong
- Thành phần: 1 củ nghệ tươi (khoảng 30g), 2 thìa cà phê mật ong nguyên chất.
- Cách làm: Nghệ tươi rửa sạch, gọt vỏ, giã nát hoặc xay nhuyễn. Trộn đều nghệ đã giã với mật ong.
- Cách dùng: Uống hỗn hợp này trực tiếp, 1-2 lần/ngày, mỗi lần 1-2 thìa cà phê.
Lưu ý: Nghệ có tính kháng viêm, sát khuẩn nhẹ. Không dùng mật ong cho trẻ dưới 1 tuổi. Nghệ có thể gây vàng răng tạm thời, nên súc miệng sau khi dùng.
Lá diếp cá và nước vo gạo
- Thành phần: Một nắm lá diếp cá tươi (khoảng 50g), 1 bát nước vo gạo đặc (khoảng 200ml).
- Cách làm: Lá diếp cá rửa sạch, giã nát. Trộn diếp cá đã giã với nước vo gạo, đun sôi nhỏ lửa khoảng 15-20 phút.
- Cách dùng: Lọc bỏ bã, chắt lấy nước cốt để uống. Dùng 2-3 lần/ngày.
Lưu ý: Diếp cá có tính kháng khuẩn, thanh nhiệt, tiêu đờm. Bài thuốc này hơi khó uống với một số người do mùi đặc trưng của diếp cá.
2.2. Siro giảm ho thảo dược
Siro giảm ho thảo dược là lựa chọn tiện lợi, có sẵn tại các hiệu thuốc, giúp làm dịu triệu chứng ho nhanh.
Các loại siro này thường chứa chiết xuất từ các loại dược liệu như: xuyên bối mẫu, tỳ bà diệp, viễn chi, khổ hạnh nhân, bạc hà, gừng tươi, cam thảo, tang bạch bì, húng chanh, ngũ vị tử. qua lâu nhân, trần bì… Chúng có tác dụng làm dịu niêm mạc họng, giảm kích ứng, hỗ trợ làm loãng đờm và giảm tần suất các cơn ho.
Ưu điểm: Lành tính, ít tác dụng phụ, có thể dùng cho nhiều đối tượng (kể cả trẻ nhỏ với các sản phẩm chuyên biệt), thường có hương vị dễ uống.
Sản phẩm phổ biến: Thuốc siro ho Bổ phế Bảo Thanh, Siro ho P/H, Siro Eugica DHG, Siro Ong Vàng.
2.3 Siro ho tân dược
Siro ho tân dược thường chứa một thành phần có tác dụng ức chế trực tiếp trung tâm ho ở não như Dextromethorphan, giúp cắt cơn ho khan hiệu quả. Một số loại siro tân dược khác sẽ tập trung vào việc làm loãng đờm, thường chứa các thành phần như: Ambroxol, Bromhexine, Acetylcysteine, phù hợp với ho có đờm. Ngoài ra, một số siro còn bổ sung các thành phần kháng histamine để giảm ho do dị ứng hoặc các hoạt chất giảm nghẹt mũi.
Ưu điểm: Các sản phẩm này thường có tác dụng nhanh chóng và rõ rệt, giúp kiểm soát triệu chứng ho hiệu quả trong nhiều trường hợp
3. Khi nào cần đi khám bác sĩ?
Mặc dù có nhiều cách giảm ho tại nhà hiệu quả, nhưng bạn cần đi khám bác sĩ ngay lập tức nếu ho kèm theo các dấu hiệu sau:
- Ho kéo dài trên 3 tuần (đối với người lớn) hoặc trên 2 tuần (đối với trẻ em) mà không cải thiện, hoặc có xu hướng nặng hơn.
- Ho ra đờm có màu lạ (vàng đậm, xanh, nâu, hoặc có mủ) hoặc đờm có lẫn máu.
- Khó thở, thở khò khè, thở dốc.
- Sốt cao kéo dài (trên 38.5∘C) hoặc sốt không hạ sau khi dùng thuốc hạ sốt.
- Đau ngực, đau khi hít thở sâu.
- Sụt cân không rõ nguyên nhân, mệt mỏi kéo dài.
- Ra mồ hôi trộm vào ban đêm.
- Khàn tiếng kéo dài, khó nuốt.
- Có tiền sử mắc các bệnh hô hấp mãn tính (hen suyễn, COPD) và ho có dấu hiệu nặng hơn.
4. Những lưu ý chăm sóc đường hô hấp khi bị ho
Để hỗ trợ quá trình giảm ho và bảo vệ đường hô hấp, bạn cần lưu ý những vấn đề dưới đây:
- Giữ ấm cơ thể: Mặc đủ ấm, đặc biệt là vùng cổ, ngực và bàn chân, nhất là khi thời tiết chuyển lạnh hoặc khi ngủ.
- Bỏ thuốc lá: Nếu bạn hút thuốc, hãy bỏ ngay. Tránh xa khói thuốc lá thụ động.
- Hạn chế tiếp xúc với khói bụi, ô nhiễm không khí, hóa chất, mùi nồng. Đeo khẩu trang khi ra ngoài.
- Tránh các dị nguyên nếu bạn bị dị ứng như: phấn hoa, lông vật nuôi.
- Uống đủ nước ấm: Uống đủ nước (ít nhất 2-2.5 lít/ngày) giúp làm loãng đờm và giữ ẩm niêm mạc.
- Rửa mũi bằng nước muối sinh lý: Giúp làm sạch dịch nhầy, bụi bẩn từ mũi, xoang, ngăn không cho chúng chảy xuống họng gây ho.
- Súc họng bằng nước muối sinh lý ấm: Giúp làm sạch vi khuẩn, virus và đờm bám dính ở họng, giảm viêm.
- Ăn uống đủ chất, bổ sung rau xanh, trái cây giàu vitamin C để tăng cường sức đề kháng.
- Tránh các thực phẩm quá lạnh, quá cay nóng, nhiều dầu mỡ vì có thể kích thích họng.
- Nếu bị trào ngược dạ dày, hạn chế ăn khuya, đồ uống có gas, cà phê, sô cô la.
- Nghỉ ngơi đầy đủ: Giấc ngủ chất lượng giúp cơ thể phục hồi và tăng cường hệ miễn dịch.
- Tạo độ ẩm trong không khí: Sử dụng máy tạo độ ẩm trong phòng ngủ, đặc biệt vào mùa khô hoặc khi dùng điều hòa/lò sưởi, giúp niêm mạc họng không bị khô và làm mềm đờm.
- Tập thể dục nhẹ nhàng: Vận động phù hợp giúp cải thiện chức năng phổi và sức khỏe tổng thể.
Ho là một triệu chứng phổ biến và bạn có thể áp dụng nhiều cách giảm ho tại nhà an toàn, hiệu quả. Tuy nhiên, bạn cũng không nên lạm dụng bất cứ phương pháp điều trị nào. Hãy lắng nghe cơ thể, theo dõi tần suất ho và các biểu hiện bất thường của cơ thể để có những điều chỉnh và can thiệp y tế kịp thời.
